Τελειώνει και αυτό το καλοκαίρι. Αν δεν κάνω λάθος το τέταρτο στη
σειρά μνημονιακό καλοκαίρι. Πλην όμως φέτος, παρότι όλα πάνε από το κακό στο
χειρότερο -ειδικά για το φτωχόκοσμο, σε αυτή τη χώρα, οι συζητήσεις έχουν
αλλάξει κύριο θέμα. Πια δεν συζητάμε για τα προβλήματα και τις συνέπειες των
μνημονίων που ψηφίστηκαν κατά ριπάς τα τελευταία χρόνια, ούτε για την ανεργία
και την εξαθλίωση. Πλέον οι συζητήσεις γίνονται: για τις θέσεις των λεγόμενων
πνευματικών ανθρώπων, για κάθε τι…Θέσεις που -καθόλου τυχαία, είναι τελείως
προκλητικές για τον δοκιμαζόμενο Ελληνικό λαό.
Προκλητικοί λοιπόν οι πνευματικοί μας άνθρωποι, θα έλεγε κανείς
εκτός τόπου και χρόνου, χωρίς καν ελάχιστο ανθρωπισμό. Και όταν μέσα από το
ίντερνετ, που ακόμη υπάρχει η δημοκρατία του να γίνεται κριτική (μερικές φορές
και πέρα από τα όρια- αλλά ίσως όχι και άδικα), ο κόσμος αντιδρά και λέει με
απλά λόγια, πως αισθάνεται προδομένος και από αυτούς. Αυτοί βέβαια αυτοκριτική,
ποτέ δεν κάνουν, αλλά συνασπισμένοι, <<πυροβολούν >> τον κόσμο
κουνώντας του το δάκτυλο ή χρησιμοποιώντας ακόμη και αγοραίες εκφράσεις. Και
είναι κάτι καταπληκτικό η συνοχή που υπάρχει στις γνώμες. Μερικές φορές μου
θυμίζουν συνδικαλιστές του βλαβερού μας παρελθόντος.Λίγες οι εξαιρέσεις…
Γιατί; Είναι χρηματικό το θέμα; Είναι θέμα μιας εξουσίας που
νομίζουν πως έχουν και αυτοί; Είναι η έωλη πολιτική καταγωγή τους; Είναι κάτι που
κάνουν, για να το εξαργυρώνουν με κάτι άλλο;Κάποια θέση, κάποιο βραβείο, κάποια
χορηγία και δεν ξέρω τι άλλο.Ίσως και δεκάδες άλλες αιτίες, που όλες στο βάθος
έχουν ένα κοινό σημείο, που λέγεται, για να το πω ευγενικά: προσέγγιση
στην εξουσία, μετά προσκόλληση και μετά εξάρτηση.
Αυτό είναι το ζητούμενο ενός λαού από τους πνευματικούς του
ανθρώπους; Μόνο να του κουνούν το δάκτυλο στην φτώχεια του και να του λένε
<<εσύ φταις, μαζί τα φάγαμε, είσαι τζαμπατζής…κτλ>>, ενώ οι ίδιοι
ζουν σε ένα κόσμο…άλλο. Σε μια μικρή έρευνα που έκανα στο παρελθόν έψαξα να βρω
λογοτέχνες από αυτούς που λέμε μεγάλους, που να προήλθαν από αυτού του στιλ
τους <<γραφιάδες>> : ελάχιστους βρήκα, σχεδόν κανέναν…
Σκέφτηκα τότε πως θα ήταν η παγκόσμια λογοτεχνία αν: ο Τόμας Μαν
και ο Μπρεχτ γράφανε ότι τους έλεγαν οι Χιτλερικοί ή αν ο Πάστερνακ υμνούσε τον
Στάλιν ή αν ο Στάιμπερκ έγραφε όμορφα λόγια για την ζωή στην Αμερική του 20-30
ή αν ο Ουγκώ έκανε παρουσίαζε τον Ιαβέρη σαν ένα ήρωα της εποχής του, αντί σαν
ένα τραγικό πρόσωπο, ή τέλος αν ο Σοφοκλής δίδασκε πως ο Κρέων ήταν ο ήρωας τον
ιδανικών του. Ευτυχώς κανείς τους δεν ακολούθησε τέτοιους δρόμους. Κανείς δε
από τους μεγάλους του παρελθόντος δεν έθεσε την γραφή του εκτός των
ανθρωπιστικών ιδανικών, κάτι που κάνουν πολλοί σήμερα.
Ποιο το ζητούμενο από τους πνευματικούς ανθρώπους λοιπόν;
<<Πολλά δεν θέλει ο άνθρωπος>>, γράφει κάπου ο Οδ.
Ελύτης. Όχι, δεν είμαστε για τα πολλά, γιατί στο κάτω κάτω, δεν είμαστε και για
όλα ειδικοί και γνωρίζοντες. Ένα καλό λόγο, μια συμπόνια, μια συγγραφική
αλληλεγγύη, πρώτα από όλα. Και μετά, αυτό που άκουσα νε λέει σε μια συνέντευξη
του ο Πάολο Κοέλιο: να θέτουμε ερωτήματα, να κάνουμε τους ανθρώπους να
σκέφτονται, να αναλύουν, να αμφισβητούν, όχι μηδενίζοντας, ούτε καθοδηγώντας,
ούτε υποτάσσομενοι, ούτε εκβιαζόμενοι…
Είναι ο ανθρωπισμός πια το πρώτο ζητούμενο, είναι το να μπει ένα
τέλος στους μισάνθρωπους, είναι να έλθει μια άνοιξη από γραφές, με πραγματικά
όμορφα και ουσιαστικά κείμενα που απευθύνονται σε όλους και όχι ωραιοποιημένα
που να αφορούν μόνο κάποιους, ενώ τους άλλους τους αντιμετωπίζουν σαν όντα
τρίτης κατηγορίας.
Και τέλος η πολιτική. Είναι κατά τη γνώμη μου, ένα από τα
μεγαλύτερα ασυμβίβαστα, αυτό του λογοτέχνη κι του πολιτικού. Όταν τα
μπερδεύεις, χάνεις την δυνατότητα της κριτικής, χάνεις την δυνατότητας να
μεταφέρεις τις αλήθειες, πρέπει να κόψεις από εδώ, να κόψεις από εκεί, πρέπει
να συμβιβαστείς. Μα η ιστορία, δεν γράφεται με συμβιβασμούς αλλά με τομές, με
καίρια ερωτήματα- για να θυμηθώ κι πάλι τον Κοέλιο.
Αυτό είναι το ζητούμενο και αυτούς τους λογοτέχνες θα τιμήσει στο
μέλλον ο κόσμος. Δεν μας είναι γνωστοί ακόμη ίσως, μα θα υπάρξουν!
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΒΕΡΓΙΝΗΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ- ΠΟΙΗΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου